Fakansi [Vakantie]   

Mashá gustá serka much’i skol

Mashá pidí pa trahadó

Un i tur ta kontentu

na kada momentu

di bo durashon

Nan desishon:

Disfrutá

sin ke

stòp

 

Genomen van: ‘Noneto’; Djis un pensamentu. Kolekshon di poesia i prosa poétiko. Tomo I; Curaçao, 2010, pag. 120

 

Riba un dia den Otrobanda Sonia a mira Swinda ta bin djaleu.

Nan a sinta na Plasa Brion ei i kuminsá rebibá tempu bieu.

Swinda a bisa ku e ta ku fakansi i ku el a bin aki bou bin tira un tèk.

I den dushi kòmbersashon asina, nan a palabrá pa bai fiesta di kòmbèk.

Tur kos a pasa manera ántes. Swinda a kumpra paña sèksi di ten’i su ten.

Sonia sí manera semper ta un pegadito ta loke e por a drent’aden.

 

Genomen van: Djis un pensamentu. Kolekshon di poesia i prosa poétiko. Tomo I; Curaçao, 2010, pag. 143

 

 

Mi a posponé mi fakansi pa a kooperá ku petishon di direktor. Mi a dediká tur atenshon durante e periodo komo remplasante den e sektor di enfermeria. Mi a keda dos luna den e funshon i na mi konsepto mi a hasié bon pasobra mi no a haña niun reklamo den lidiamentu ku prezu enfermo.

​

Genomen van:: BIDA DI UN SIPIR. Relato di susesonan di e último añanan di prizòn na Plasa Wilhelmina i e promé añanan di prizòn na Koraal SpechtI; Juan C. Martis, Curaçao, 2018, pag. 115

 

Gezien de recente quarantainetijd waarin we leven, sociale afstanden, enzovoort, hebben we een aantal passages van twee woorden gekozen die we in deze editie van Dus dat! zullen behandelen.

 

Kunt u raden wat het eerste woord is?

 

Juist, het woord vakantie.

​

Waarom dit woord? Omdat er vooral in deze tijd waarin we leven veel opmerkingen zijn geweest over deze situaties waarin we ons nu bevinden. Sommigen zeggen dat ze het gevoel hebben alsof ze op vakantie zijn achter gesloten deuren.

Anderen zeggen dat ze altijd zo snel mogelijk vakantie wilden hebben, maar dat ze nu weer aan het werk willen zoals vroeger.

 

Anderen zeggen dat er dit jaar geen geld meer is voor vakantie, ook niet in eigen land. En dat als ze op vakantie gingen, dat niet hetzelfde zou zijn vanwege de sociale distantiëring etc.

Het is dus opmerkelijk dat het woord ‘vakantie’ geen erg prettige bijklank meer lijkt te hebben.

​

Dat maakte ons nieuwsgierig om te weten wat de oorsprong is van het woord vakantie is.

Er wordt gezegd dat de oorsprong van het woord ‘vakantie’ Anglo-Frans is. Dit is een type Frans dat ze in de middeleeuwen in Engeland spraken. En deze is afgeleid van het Latijnse vacātiōn-, vacātiō dat dispensatie van werk , opschorting van werk betekent.  Die woorden kunnen worden verbonden met het woord vacāre dat leegte betekent, je bent vrij, je hebt vrije tijd. De definitie van het woord bleef zich ontwikkelen en kwan te betekenen 'vrij van alle werk en zorgen'. Tegenwoordig betekent het: een periode dat u niet thuis of op kantoor bent. Een tijd om te reizen en te recreëren.

​

Hmmm, interessant, nietwaar?

Het is alsof de dingen tegenwoordig van de ene op de andere dag veranderd zijn.

 

Laten we het nu hebben over het andere woord dat ironisch genoeg ook enkele connotaties heeft met het woord 'vakantie'. Neem een kijkje hieronder:

 

Nanzi ku no por a tene un trabou a kuminsá kai den un trans.

Pero Nanzi tin suèltu di pushi pasó el a bin dal den mener Frans.

Mener Frans a machiká un papiamentu i puntra Nanzi:

‘Na unda moet je gaan?’ Nanzi ku n’ pèrdè pa gana, a kontestá:

‘Ik moet gaan na unda ku ta!’

Mener Frans a haña duele di Nanzi i komo e tabata kabes di skol,

el a duna Nanzi e djòp di kuminsá traha komo mener di skol.

Nanzi tabata den su semetrí i a kuminsá duna lès asina e tabata por.

Pero no a dura muchu largu ku a bini un ola di krítika di tur mayor.

Mener Frans a keda babuká, ora un trup’i mayor a blo riba su drèmpel.

Rabiá nan tabata puntra: Ta ken t’e mener ku ta siña nan yu mal ehèmpel?

 

Genomen vani: ‘Kompa Nanzi den perta’; Djis un pensamentu. Kolekshon di poesia i prosa poétiko. Tomo I; Curaçao, 2010, pág. 136 / 137

 

Chi Wein: Awendia, manera kos ta kokororo na Kòrsou, bo mester hole promé bo tuma, pa bo no bebe ròm pa awa, pasobra tin diferente kaiman na boka di riu, ku ta bende grandi, bendiendo yerba di nan mes mama si ta nesesario, pa tuma bo hasi sokete. Pero nan ta lat na tur oloshi. T’abo mester ta alerta i realisá ku tras di krus tin diabel. Pasobra ami sí niun alma no ta kue mi kabes abou. M’a bai skol fo’i tempu ku diabel tabata yònkuman. I bo mes sa Buchi Fil, bo mester biba pa bo mira.

​

Genomen van: ‘Kuenta di gai pilon’; Djis un pensamentu. Kolekshon di poesia i prosa poétiko. Tomo I; Curaçao, 2010, pag. 144

 

The Final Chapter:

Haaa!, esei ta pa bo mira ku no ta un bubè ta papia akí. M’a bai skol, b’a tende. Mi por a keda keinta stul den sierto klas, pero esei ta pasobra mi tabata gusta e banki nobonan ei mashá. Muchu mas ku esunnan bieu den e otro klasnan, b’a chèk? Mi no tabata dje mal alumno ei na skol. Mi tabata stima mi ‘Nederlans’, ‘Enkels’.  Ata di spañó ‘ni de hablá’.

 

Genomen van: ‘Bon bisiña’; Djis un pensamentu. Kolekshon di poesia i prosa poétiko. Tomo I; Curaçao, 2010, pag. 157

 

Ik weet zeker dat je al hebt geraden over welk woord ik het nu zal hebben.

 

Ja je hebt gelijk. Het woord 'school'

 

We kunnen zeggen dat deze twee woorden, vakantie en school, bijna altijd als anthoniemen worden beschouwd. Als je me niet gelooft, vraag het dan aan iemand, een kind, een tiener of zelfs een volwassene. Als er school is, is er geen vakantie en als er vakantie is, is er meestal geen skol.

Wat vooral in deze tijd heel opmerkelijk is, is dat het lijkt alsof veel mensen nostalgisch zijn over school. Ze willen terug naar school. Of beter gezegd, veel mensen zien het belang van school nu veel duidelijker.

​

Vroeger hoorden we vooral kinderen en tieners die zeiden dat ze wilden dat het schooljaar snel voorbij zou zijn, zodat de vakantie kon beginnen. Maar vanwege de nieuwe omstandigheden waar iedereen nu mee te maken heeft, waar ze mensen vragen thuis te blijven, veilig te blijven, sociale afstanden te houden en waar mogelijk zelfs thuis te werken en ook thuis les te volgen, willen veel mensen nu juist weg van huis om naar school te gaan (hetzelfde kan gezegd worden van het willen gaan werken).

 

Waar komt het woord school vandaan?

Het woord school is afgeleid van het Griekse woord 'σχολή' dat 'vrije tijd' betekent. Vroeger moest je "vrije tijd" nemen om je opleiding te kunnen voortzetten. Omdat de meeste mensen en ook kinderen vroeger de hele tijd aan het werk waren. Daarom moest men vrij nemen om naar school te gaan of om les te nemen.

​

De ironie tussen de woorden 'school' en 'vakantie' is dat je bijna kunt zeggen dat de betekenis van deze woorden verdraaid is. Of beter gezegd, de gevoelens die bij deze twee woorden horen.

 

Het is interessant om te zien hoe lang deze gevoelens blijven bestaan. Of het iets is dat we tijdelijk kunnen beschouwen, of dat deze effecten voor een langere periode zullen zijn; waar het feit dat je naar school kunt gaan (en dat geldt ook voor naar je werk gaan) nog meer op prijs wordt gesteld dan het feit dat je grotendeels binnenshuis bent, op een zogenaamde vakantie, thuis.

 

Vakantie en School -> Dus dat!

 

P.s: Lieve mensen, Djispi werkt heel hard op deze site. Djispi springt van hier naar daar. Graaf, zoek en breng een heleboel gedachten voor de 'denkerlingen' van Djispi.

 

Dit wil zeggen dat in het geval van Djispi elk soort vakantie, of het nu thuis is, binnen, buiten, in het buitenland, op school, op het werk, hoe het ook zij, meer dan welkom is voor Djispi.

 

Dus als je iets hebt om NIET te doen ... stuur het dan naar Djispi.

En met plezier zal Djispi het NIET doen!

 

Duike, duike! (Doei!)

 

 

© Gemaakt door CG